En toen moest ik mijn broer doodbijten ~ Els De Temmerman

‘Deze soldaatjes in miniformaat worden in een mum van tijd opgefokt tot echte moordmachines.’

 

Vragen

Door het boek te lezen, hoop ik een antwoord te krijgen op onder andere volgende vragen:

µ       Hoe komen die kinderen in zulke situaties terecht?

µ       Wie ondersteunt heb wanneer ze ontsnappen of vrijgelaten worden?

µ       Kunnen zij hun leven terug oppikken?

µ       Waarom doen de Westerse landen hier niets aan?

 

 

 

De schrijfster

Els De Temmerman is een Vlaamse journaliste en is gehuwd met de politicus Johan van Hecke. Na haar secundaire school ging ze Germaanse Filologie studeren in Leuven. Na haar studies, ging ze eerst aan de slag als lesgeefster aan de Feng Chia Universiteit en was ze medewerkster van Artsen Zonder Grenzen. Sinds 1988 ging ze uiteindelijk werken als journaliste.

Voor een job in Oeganda kwam ze terecht in de burgeroorlog. Ze werd geconfronteerd met de ontvoeringen van kinderen. Over al deze gebeurtenissen schreef ze een boek ‘De meisjes van Aboke’.

 

De meisjes van Aboke   Het meeste bekende boek van Els De Temmerman gaat over de ontvoering van 139 meisjes uit een elite-school in Noord-Oeganda. De onderdirectrice, zuster Rachele, gaat de ontvoerders achterna. Kost wat kost wil zij de kinderen terugvinden. Ze is zelfs bereid haar eigen leven voor hen te geven. Het boek vertelt de tocht van zuster Rachele.   ‘Drie meisjes zijn nog steeds vermist. Vijf van hen, weten we, werden gedood. Ze werden doodgeslagen op bevel van Joseph Kony of ze kwamen om tijdens gevechten. Het meest tragisch was de dood van Brenda. Het mooie, lichtbruine meisje was als seksslavin gegeven aan Joseph Kony zelf. Tijdens de aanval van het Oegandese  regeringsleger op het kamp van Kony op 26 juli 2004 greep een soldaat haar vast. Ze rukte zich los, liep weg en werd doodgeschoten.’ In de St. Mary’s School waar de meisjes van Aboke ontvoerd werden, wordt nog dagelijks een schoollied ter ere van hen gezongen. De tekst hiervan stond ook in het boek: ‘Courage in life is our tradition. Girls in Aboke, never give up. Sister Rachele is our example. Dare to learn.Dare to love.Girls of Aboke, stand always firm.Many of us were in the bush.Let us remember: life is a gift.

 Voormalig Abokemeisje Jackline, met dochtertje van Kony

In 2000 stopte ze definitief met het journalistenwerk en opende ze een centrum voor kindsoldaten in Oeganda. Dit centrum werd jammer genoeg gesloten eind 2006 door de vredesgesprekken in het land.

Els De Temmerman kwam vorig jaar nog in de media door haar zwangerschap op 49-jarige leeftijd. In België barste onmiddellijk een storm van kritiek los: ‘Moeder van een tweeling op je 49^ste, bovendien in een ver, Afrikaans land, terwijl je zelf met 101 andere zaken bezig bent, is dat nog verantwoord?’.

Els De Temmerman (49) mama van Lara en Maya Journaliste Els De Temmerman is gisteren op 49-jarige leeftijd bevallen van twee gezonde dochters: Lara en Maya. Haar echtgenoot, voormalig CVP-voorzitter Johan Van Hecke (56), was bij de bevalling aanwezig. Els De Temmerman en Johan Van Hecke werden gisteren in het UZ van Gent de trotse ouders van Lara (2,490 kg) en Maya (2,350 kg). De tweeling kwam rond 13 uur ter wereld na een keizersnede. De voormalige VRT-journaliste was 36 weken zwanger. Van Hecke en De Temmerman wonen samen in Oeganda, maar waren voor de bevalling naar het UZ Gent gekomen. De bevalling werd uitgevoerd door gynaecologe en SP.A-senator Marleen Temmerman, die haar bijna-naamgenote ook tijdens de zwangerschap begeleidde. ‘De kinderen zijn allebei gezond en hebben een goed gewicht. Het is een goede start. De bevalling is zeer vlot gegaan.' ‘We zijn samen heel gelukkig met de zwangerschap, ook omdat het na zo veel pogingen gelukt is', liet het paar in mei weten. Toen het nieuws begin mei bekend raakte, veroorzaakte dat gezien de leeftijd van de moeder nogal wat commotie. De Temmerman is al 49 jaar, in België ligt de leeftijdsgrens voor kunstmatige inseminatie op 47 jaar. ‘Maar de hele zwangerschap is schitterend verlopen', zegt Marleen Temmerman. ‘De kinderen zijn gezond, ze hebben een goed gewicht. Het is een goede start. Ook de papa was erbij, het gaat heel goed met ze. Ze zijn allebei erg blij en trots.' Bron: Els de Temmerman (49) mama van Lara en Maya, internet, donderdag 7 juli 2011, (http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=Q43CEBS6).

 

Zelfs over haar persoonlijk leven komen we elementen te weten wanneer we het boek lezen. Het fragment, aansluitend met het krantenartikel,  hieronder is daar een voorbeeld van:

Tijdens de soep keert de president zich naar me toe en vraagt onverwachts:
‘Heb je kinderen?’
‘Nee. Mijn man heeft twee kinderen.’
‘Waarom niet?’ vraagt hij.
Ik weet niet goed wat ik moet zeggen. ‘Ik heb er eigenlijk nooit tijd voor gehad,’ zeg ik dan bedachtzaam. ‘Ik ben jarenlang onderweg geweest. Bovendien zou het onverantwoord zijn kinderen te hebben en nog naar oorlogsgebieden zoals Pader en Somalië te reizen. het is een moeilijk dilemma.’

Afrika

‘Europa is een oud continent,’ zei de scheikundige. ‘Alles is bereikt, zowel op cultureel, politiek als economisch vlak. Er zijn geen uitdagingen meer. Afrika daarentegen is nog maagdelijk jong. je kunt er bij wijze van spreken nog een stad oprichten. Elk uur sta je voor een probleem dat moet worden opgelost. Dat maakt het continent zo boeiend en vol uitdagingen.’
~Oegandese scheikundige

Afrika is qua oppervlakte het op één na grootste continent ter wereld, maar Afrika is ook nog steeds het meest problematische continent. De gemiddelde levensverwachting daalt en de kindersterfte stijgt, honger komt steeds meer voor en we merken een stijging van mensen met AIDS.

Onderstaande cartogram geeft één van de aspecten van deze problematiek weer.

Tip voor de leerkrachten: een cartogram kan geïntegreerd worden in de lessen, mits de nodige ondersteuning en aanpassing aan de voorkennis.

 

 Het voorkomen van aids.

Oeganda

Oeganda ligt in het hart van Afrika en werd ooit de ‘Parel van Afrika’ genoemd. Hieronder staat een soort identiteitskaart met de geografische gegevens van Oeganda.

-         grenst aan Kenia, Soedan, Congo, Tanzania en Rwanda; -         24 miljoen inwoners; -         één derde van de bevolking is katholiek, één derde protestant en één derde moslim; -         officiële landstalen: Engels, Swahili en Luganda; -         hoofdstad: Kampala; -         regeringsvorm: republiek; -         onafhankelijk van Groot-Brittannië sinds 1962.

Joseph Kony

‘Mensen verstijven van angst en zijn de wanhoop nabij bij het horen van deze vier verdoemde letters.’

KONY

Joseph Kony is de oprichter van ‘Lord’s Resistance Army’ of ‘Verzetsleger van de Heer’, een verzetsbeweging in Oeganda. Deze beweging werd in januari 1987 opgericht. Deze vrij kleine rebellengroep heeft het lang uitgehouden tegen de regering. Er werden reeds enkele aanvallen op hun gepleegd met slechts één doel: de LRA uitroeien.

 

Op bovenstaande foto zie je rebellenleider Kony in het midden met Vincent Otti (rechts van Kony) en Odhiambo (links). Vincent Otti is de militaire leider en plaatsvervangend leider van het Lord’s Resistance Army.

Verder bestond het leger van Kony vooral uit kinderen. Zij worden gedwongen tegenstanders te doden. De jonge meisjes werden niet ingezet als kindsoldaten, maar zij waren seksslavinnen voor de commandanten. De overtuiging van deze daden komt volgens Kony van God.

Ondertussen duurt deze vergeten oorlog al twintig jaar en zijn er reeds 100 000 mensen voor gestorven.

Kony 2012

Dit jaar werd er een actie opgezet om de vergeten oorlog bekender te maken in de Westerse wereld. De organisatie ‘Invisible Children Inc’ is verantwoordelijk voor deze actie.

Hieronder staat het filmpje van de stichting 'Invisible Children' over de actie.

 

De kinderen waarrond het boek draait, worden opgeleid tot moordmachines door de rebellen van het Lord’s Resistance Army onder leiding van Joseph Kony in hun strijd tegen de regering van president Museveni.

Sinds 1986 is Yoweri Kaguta Museveni de president van Oeganda. Eenmaal aan de macht creëerde hij een politiek systeem waarin geen politieke partijen werden toegelaten. Er was vrede in het land en ook de economie deed het tamelijk goed.

Fragment uit het boek:

‘Alles draait om de eventuele derde ambtstermijn van de president. De Oegandese grondwet bepaalt dat een president slechts twee ambtstermijnen kan regeren. En het ziet ernaar uit dat Museveni nog eens een gooi naar het presidentschap wil doen tijdens de verkiezingen van 2006.’

Museveni startte op 12 mei 2011 voor de vierde keer een ambtstermijn van vijf jaar.

Enkel in Noord-Oeganda ging het er minder vredig aan toe. Het Verzetsleger van de Heer zorgde daar voor vele doden en gewonden. Museveni voerde dan ook aan harde strijd tegen deze rebellen. Hij drong aan op vervolging van de leiders door het Internationaal Strafhof.

In tegenstelling tot de meeste Afrikaanse leiders ging Museveni de strijd tegen AIDS aan. Hij verplichtte zijn onderdanen om condooms te gebruiken. Het resultaat was dat in Oeganda minder slachtoffers van deze ziekte zijn.




Kindsoldaten

‘Drie generaties zijn we verloren,’ zucht hij. ‘Diegenen die aan de universiteit studeerden toen de oorlog uitbrak, zijn over de hele wereld uitgezworven. Diegenen die op school zaten, hebben zich bij de milities gevoegd. Het enige waar ze bedreven in zijn, is doden. En diegenen die in het begin van de jaren 1990 geboren zijn, zijn opgegroeid zonder enige vorm van onderwijs.’

Het is één van de ergste vormen van uitbuiting van kinderen: het inzetten van kinderen als soldaten. De levensomstandigheden van deze kinderen zijn verschrikkelijk, maar wanneer ze het overleven is het nog niet gedaan. Die kinderen dragen een loodzwaar trauma met zich mee. Ze blijven vaak verdwaasd achter, psychologisch getraumatiseerd, moreel ontspoord en zonder opleiding of diploma. De kans is groot dat velen terug op de straat belanden waar ze betrokken raken met misdaad en geweld. Ook zijn zij makkelijke slachtoffers om terug gerekruteerd te worden. 

Hieronder staan enkele schokkende weetjes en feiten over kindsoldaten opgesomd:

Wereldwijd waren er in 2009 nog steeds een kwart miljoen kindsoldaten.
Sommigen zijn maar zeven jaar oud.

Een deel van de 250 000 kinderen sluiten zich aan wegens omstandigheden.
In het leger krijgen zij namelijk bescherming, voedsel en onderdak,
maar vooral een geweer. Andere sluiten zich aan om de dood van een
familielid te wreken. Nog anderen worden echter ontvoerd en gedwongen.

Soms worden kinderen gedwongen wreedheden uit te voeren tegen hun eigen familie,
buren of vrienden. Dit moeten ze doen om de laatste banden te breken en zich
voorgoed te binden aan het leger.

In 2002 werd er een wereldwijd protocol tegen het gebruik van kindsoldaten georganiseerd in 131 landen. In praktijk veranderde er niet veel: het aantal daalde slechts van 300 000 naar 250 000.

Kindsoldaten voeren diverse opdrachten uit: dragen van wapens, munitie
 en voedsel. Andere worden gebruikt als boodschappers, spionnen, koks,
 seksslavinnen,… Er zijn ook kinderen die worden ingezet om mee te vechten.
 Sommige kinderen worden zelfs gebruikt als zelfmoordmissies.

Onderstaande cartoon geeft de problematiek van kindsoldaten zeer goed weer. Dit is een prachtig voorbeeld van een bruikbare cartoon binnen de lessen PAV om met de KIAM-methode te ontleden.

Little Kadago ~ Andrew Bradford

‘Sommige kinderen hebben het gevoel dat ze voor niets anders meer deugen dan voor het leger.’

De titel

De titel komt uit een getuigenis van James, een tienjarige jongen die zijn verhaal wil vertellen. Zijn lieve glimlach verdwijnt wanneer hij begint te vertellen.

Hieronder staat zijn verhaal:

‘Ik werd op oudejaarsavond vorig jaar ontvoerd, samen met mijn drie broers. De rebellen vielen ons huis binnen, bonden ons aan elkaar vast en voerden ons mee.’
‘En toen?’
‘We werden meegenomen op lange tochten. We moesten zware vrachten gestolen goederen dragen. Onderweg werden we aangevallen door het regeringsleger. Enkele kinderen raakten gewond.’
‘En toen?’
‘Toen moest ik mijn broer doodbijten.’ De bezoekers kijken verschrikt op.
‘Doodslaan, bedoel je?’
De tolk vertaalt mijn vraag.
‘Nee, doodbijten,’ zegt James en hij wijst naar zijn tanden.
‘Hoe bijt je iemand dood?’
‘Mijn broer lag vastgebonden op de grond. Vijf kinderen werden geselecteerd, onder wie mijn andere broer en ik. We moesten hem over zijn hele lichaam bijten.’
‘Was hij dood?’ vraag ik.
‘Hij ademde nog een beetje. Ze gaven me een stok en ik moest hem afmaken door achterop zijn hoofd te slaan.’

Het boek

Dit boek is een soort dagboek waarin Els De Temmerman alles opschrijft wat er zoal gebeurt in de opvangkampen. Het is een persoonlijke getuigenis van haar jaren als medeverantwoordelijke in een opvangtehuis voor gewezen kindsoldaten.

 

Het opvangcentrum in Lira, Noord-Oeganda.

 

De schrijfster focust op de problematiek van de kindsoldaten, maar ondertussen kaart ze ook de problematiek van zowat alle Afrikaanse landen aan.

‘Corruptie houdt de armoede in stand’
~ Els De Temmerman

 

Corruptie is het politieke, sociale of economische verschijnsel waarbij iemand in een machtspositie ongeoorloofde gunsten verleent in ruil voor wederdiensten of als vriendendienst.

Met bovenstaand citaat wil de schrijfster onder andere  het volgende zeggen: door het banksysteem dat niet werkt zoals zou moeten, is Els De Temmerman verplicht om het geld rechtstreeks naar de scholen en kampen te brengen. Ze moet daarvoor zich steeds verplaatsen over wegen die erg gevaarlijk zijn. Een aanval van de rebellen is nooit ver weg, maar het voordeel hiervan is dat er geen belastingen hoeven betaald te worden. Vandaar dat ze zegt dat corruptie de armoede in stand houdt.

Els De Temmerman beschrijft in het boek een mix van geschiedenis en feiten en de waargebeurde en aangrijpende gebeurtenissen. Een duidelijk voorbeeld hiervan is:

‘Mijn humeur verbeterd pas als ik in de blindenschool James terugzie. Vier jaar geleden ontmoette ik hem voor het eerst. Ontvoerd op zijn tiende, was hij naar Soedan gestuurd. Hij moest er jarenlang vechten tegen het Sudan People’s Liberation Army (SPLA), het rebellenleger van Zuid-Soedan. Hij werd zo vaak gewond dat hij de tel kwijt is. Tot hij uiteindelijk in mei 2001 door een kogel in de ogen werd geveld. Hij lag drie weken in het oerwoud voor iemand hem vond.’

Dit is slechts één voorbeeld, maar er staan er ontelbare in het boek. Op deze blog staan ook fragmenten geïntegreerd waar dit zeker en vast duidelijk is.

Meermaals komt in het boek aan bod hoe schrijnend de situatie langs die wegen is. Ontelbare dorpen worden verwoest, leven zonder stroom of water, kinderen worden ontvoerd en opgeleid om te moorden,… Soms is het bijna niet te geloven wat je daar allemaal tegenkomt. Verschillende getuigen komen dan ook aan het woord en vertellen hun gruwelijke verhalen.

‘Mijn tafelgenoot van de Verenigde Naties krijgt het bericht dat er negen mensen zijn gedood en twintig gewond bij een aanval van de rebellen in Kitgum. Van acht vrouwen werden de lippen afgesneden.’

Enkele getuigen vonden de moed om hun verhaal te vertellen tegen Els De Temmerman. Zo is het boek eigenlijk een verzameling van persoonlijke getuigenissen. De meeste getuigenissen zijn afschuwelijk en niet te begrijpen.
Dit is er slechts één van:

‘Ik werd op een ochtend in juni 2003 ontvoerd, samen met mijn twee zussen en twee broers. Ik was toen dertien. De rebellen drongen om acht uur ’s morgens ons huis binnen. Ze gaven mij een jerrycan olie om te dragen en dwongen me mee te komen. We waren met velen, allemaal ontvoerde kinderen. In de maanden die volgden, moest ik lange afstanden marcheren tegen een hels tempo en zakken gestolen voedsel dragen. Kinderen die niet meer konden lopen of probeerde te ontsnappen, werden gedood. De andere ontvoerde kinderen moesten deelnemen aan deze moorden. Ook ik werd gedwongen een ander kind te doden. Samen met andere meisjes moest ik haar vertrappelen. Zelf werd ik ook een keer zwaar afgeranseld omdat ik beschuldigd werd van een ontsnappingspoging. Ik kreeg nooit een militaire opleiding. Wel werd ik erop uitgestuurd om dorpen te plunderen. Maar het ergste was dat ik als vrouw werd gegevens aan Raska, een commandant van veertig. Hij had twintig vrouwen, allemaal ontvoerde meisjes. De eerste nacht richtte hij zijn pistool op mijn gezicht en hij beval me niet te huilen.’
~ Esther

In haar strijd tegen de rebellen maakt Els De Temmerman vaak gebruik van de radio. Dit is het enige communicatiemiddel om grote aantallen mensen mee te bereiken. Drie keer per week hebben zij een eigen radioprogramma op de lokale zender. Het programma noemt ‘Karibu’ wat Swahili is voor ‘Welkom’. Tijdens het programma praten de kinderen tot hun vriendjes en commandanten in de Bush. Zo proberen ze iedereen ervan te overtuigen de wapens neer te leggen.

‘Toen het negen maanden geleden startte, konden we niet vermoeden dat Karibu het meest beluisterde programma van Lira zou worden. Tachtig procent van de bevolking zit elke maandag-, woensdag- en vrijdagavond tussen half tien en elf  aan de radio gekluisterd.’

Samen met de andere vrijwilligers proberen ze zoveel mogelijk kinderen terug te verenigen met hun familie, maar dit loopt niet altijd van een leien dak. Eerst moet er gezocht worden naar de ouders en gecheckt worden of deze nog in leven zijn. Daarna moeten de kinderen terug opgenomen worden in het dorp. Soms hebben zij zoveel verschrikkelijke dingen moeten doen dat ze niet meer welkom zijn in het dorp. Een ander probleem is dat kinderen vaak van naam veranderen en familienamen bestaan zelfs niet.

‘De mensen hebben een Afrikaanse naam en daarnaast een christelijke of moslimnaam. De Afrikaanse naam heeft meestal een betekenis, zoals ‘hij die deel uitmaakt van een tweeling’, ‘hij die volgt op een tweeling’ of ‘hij die geboren is in een tijd van oorlog’. Die naam kan veranderen naargelang de drager evolueert.’

Het conflict in deze Afrikaanse gebieden is een groot humanitair drama van deze tijd, maar toch klaagt Els De Temmerman van een gebrek aan belangstelling van de rijkere landen. Hoewel de Verenigde Naties de situatie onder controle probeerde te krijgen, waren er te weinig politieke, economische en strategische belangen met dit conflict gemoeid. Daardoor kregen het land en de hulporganisaties weinig steun.

Hieronder staat een fragment uit het boek over de frustraties van de schrijfster:

‘Als de Britten driehonderd elitetroepen naar Soedan zouden sturen om Kony uit te schakelen, zoals ze dat deden met de rebellenleider Foday Sankoh in Sierra Leone, dan zou de oorlog afgelopen zijn. Maar er zijn geen politieke, geen economische en geen strategische belangen met dit conflict gemoeid. Nee, dit zijn maar Afrikaanse kinderen in een onbetekenend, grondstoffenarm land.’

Op 28 februari 2007 liep uiteindelijk het bestand af, zonder vredesakkoord.

Save the Children maakte bekend dat er nog steeds 10 000 kinderen vermist zijn in Noord-Oeganda en er zijn nog steeds 1500 kinderen in handen van de rebellenleiders.
 

Rituele klerenverbranding om af te rekenen met het verleden.

Verder komen ook de stereotiepe problemen aan bod in het boek. De schrijfster heeft een gesprek met de directeur van de Lord’s Meade School. Het gaat over de cultuurverschillen en onverdraagzaamheid.

‘Homoseksualiteit zien wij als een afwijking van de natuur, een vorm van perversiteit.’ Zo verwoordt de man wat ik al vaak gehoord heb in Afrika.
‘Dat is wat wij vinden van pedofilie,’ merk ik op. ‘Hier lijkt het verkrachten van een meisje van twaalf jaar minder verwerpelijk.’
De man knikt. ‘In de moslimgemeenschap worden meisjes vanaf twaalf jaar uitgehuwelijkt, vaak aan veel oudere mannen. Volgens de nieuwe wet op de aanranding is dat strafbaar. Maar weinig meisjes stappen naar de rechter als het huwelijk door hun ouders geregeld is.’

Dat in Afrika homoseksuelen nog steeds niet aanvaard worden, bewijst volgend recent krantenartikel uit de Standaard van dinsdag 30 oktober 2012.

Sterke vrouwen

Sterke vrouwen is een reportagereeks van Goedele Liekens waarin zij diverse portretten van sterke vrouwen over de hele wereld verzamelt. Twaalf afleveringen zorgde zij voor een totaal ander verhaal uit een andere cultuur en met een andere achtergrond. De enige gelijkenis tussen al deze vrouwen is dat ze vochten voor een betere toekomst voor zichzelf, hun familie en hun volk. Onder andere een seksslavin, bargirl, parelduikster komen aan het woord.

Goedele Liekens volgt deze vrouwen en leeft met hen mee. Zelf is ze eveneens een sterke vrouw en ambassadrice van United Nations Population Fund (UNFPA). Deze internationale  organisatie promoot het recht van elke vrouw, man en kind om van het leven te genieten.

Het filmpje hieronder toont een stuk van de aflevering uit Oeganda. Betty Ejang was dertien toen ze door het Lord’s Resistance Army ontvoerd werd. Als jong meisje was ze drie jaar lang de persoonlijke seksslavin van Kony geweest. Later studeerde ze verpleging met de fondsen van de vereniging van Els De Temmerman.

In het boek schrijft Els De Temmerman over de reportagemomenten in Oeganda. Goedele Liekens beschouwde het als één groot avontuur en zag de gevaren niet in. Tot op een avond ze eindeloze nachtpendelaars zagen. Dit zijn kinderen , sommigen slechts drie jaar oud, met een rieten mat of een jutezak over hun schouder die op zoek zijn naar een veilig slaapplaats.

‘Verdomme, dit hadden mijn kinderen kunnen zijn.’
~ Goedele Liekens

Ook popster Roslyn Otim huilde bij de verhalen van ex-kindsoldaten.

Tips voor leerkrachten

 

In de blog zelf heb ik reeds enkele dingen aangehaald die tijdens de lessen gebruikt kunnen worden. Uiteraard is over dit onderwerp veel meer te vinden.

Marco Borsato heeft een lied geschreven dat gaat over kindsoldaten en hun schrijnende situatie. Hij is sinds 1998 ambassadeur van ‘War Child Nederland’ en heeft zich reeds op vele manieren ingezet om deze problematiek onder de aandacht te brengen.
Voor ‘War Child’ schreef hij het lied ‘De Speeltuin’. Hieronder staat de videoclip en de songtekst.

Door kapotgeschoten straten Zonder vader, zonder land Loop je hulpeloos verlaten Aan je moeders warme hand Als een schaap tussen de wolven Naar bestemming onbekend En niemand ziet hoe klein je bent Niemand ziet hoe klein je bent Morgen zal het vrede zijn Zal de zon je strelen Zal de wereld weer een speeltuin zijn En kun je rustig spelen Na de winter komt de lente Wordt de grijze lucht weer blauw Maar al ben je uit de oorlog Gaat de oorlog ooit uit jou? Mooie ogen zijn vergiftigd Zijn aan het geweld gewend En niemand ziet hoe klein je bent Niemand ziet hoe klein je bent

De bekende jeugdschrijver Dirk Bracke heeft het boek ‘ Als de olifanten vechten’ geschreven. Het boek speelt zich eveneens af in Oeganda. Het boek wordt zelfs ingeleid door Els de Temmerman die met haar boek ‘De meisjes van Aboke’ de problematiek in de Westerse landen aankaartte.

Het boek van Dirk Bracke is in diverse hoofdstukken opgedeeld. In de eerste drie hoofdstukken leer je de hoofdpersonages en hun achtergrond kennen. Daarna zijn we getuigen van de groeiende vriendschap tussen Richard en Isaac en van de verboden liefde tussen Monica en Isaac.

Via onderstaande link kom je terecht op een educatief pakket dat Amnesty International heeft gemaakt rond het onderwerp ‘Kindsoldaten en mensenrechten’.

http://www.vormen.org/Kindsoldaten/Kindsoldaten.pdf

In dit pakket komen onder andere kindsoldaten hun verhaal brengen, staan er ideeën voor werkvormen in het onderwijs, een woordraadsel, een ganzenbord,…

Bronnen

µ       Joseph Kony, internet, 22 oktober 2012, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Kony);

µ       JONG, S. DE, ‘Kony 2012 doet werkelijkheid geweld aan’, internet, 18 maart 2012, (http://www.nrc.nl/stevendejong/2012/03/18/kony-2012-doet-werkelijkheid-geweld-aan-precies-wat-oeganda-nodig-had/);

µ       ‘Unicef, samen voor kinderen’, internet, 23 november 2012, (http://www.unicef.be/nl?gclid=CJKCmdGb5bMCFaTMtAodMQoASQ);

µ       ‘Kindsoldaten en mensenrechten’, Vormen, internet, (http://www.vormen.org/Kindsoldaten/Kindsoldaten.pdf);

µ       ‘Marco Borsato’, internet, 28 oktober 2012,
(http://nl.wikipedia.org/wiki/Marco_Borsato).